Mali mühendislik

Mali mühendislik, dijitalleşme ve teknolojik gelişmeler neticesinde muhasebe mesleğinin; mühendislik yetenekleri çerçevesinde düşünce, eğitim, kültür ve teknoloji gibi alanlarda A’dan Z’ye yeniden tasarımıdır. Muhasebe mesleğinin, mühendislik temeli ve geleceğin analitik düşünme yeteneği üzerine yeniden tasarlanması amaçlanmaktadır. Mali mühendislik modeli, sistematik ilke ve metodoloji ifadesinden oluşan bir muhasebe türevidir. Muhasebe mesleğini dijitalleşme temelinde nasıl şekillendireceğini ele alır. Muhasebecilere analitik ve sayısal düşünme, etkin iletişim, problem çözme ve yaratıcılık gibi mühendislik yeteneklerinin kazandırılması hedeflenmektedir.

Mali Mühendis, teknolojik gelişmelere uyum sağlayabilen ve muhasebe uygulamalarında dijital sistemleri aktif olarak kullanan, kendi alanında uzmanlaşmış, pratik ve teorik bilgilerini, felsefe, matematik ve teknoloji ile birleştiren kişiler olarak tanımlanmaktadır.

Mühendislik mesleği düşünce sistematiğine dayanan, düşünme yeteneklerini ön planda tutan ve günümüzde artık salt binaların tasarımı ve inşasından öte, yoksulluk, eşitsizlik, felaketten kurtarma veya iklim değişikliği gibi birçok toplumsal ve küresel soruna da eğilen bir meslek grubudur. Sosyal mühendislik, çevre mühendisliği, değişim mühendisliği ve risk mühendisliği bu sorunlara eğilen mühendislik meslek grubu dallarından bir kaçıdır. Dijitalleşme ile birlikte yirmi birinci yüzyılda mali mühendis olarak yetişen ya da kendini teknolojik alanlarında geliştiren ve mühendislik yeteneklerine sahip meslek mensupları tercih edilecektir. Mühendislik yetenekleri muhasebecilerin teknolojiyi kullanma ve yönetme yetkinliklerini artıracaktır. Muhasebe meslek mensuplarına dijital verileri okuma, analiz etme, yorumlama, problemi tanıma, çözme ve strateji geliştirme gibi konularda katkı sunacaktır. Muhasebe mesleğini kayıt etme, beyan ve bildirimde bulunma gibi geleneksel yöntemlerin çok ötesine taşıyacaktır.

Dijitalleşme ve e-Dönüşüm Işığında Muhasebe Mesleğinin Geleceği

Çağımızda yaşanan teknolojik gelişmeler hayatın her noktasında ve her alanında kendisini tamamıyla hissettirmektedir. Yaşanan her teknolojik gelişme bireyleri ve toplumları etkilediği gibi meslekleri de etkilemekte ve teknolojik değişimlere ayak uydurmaya sürüklemektedir. Dijital dönüşüm meslekler için hayatta kalmanın anahtarıdır. Çünkü araştırmalara göre geleneksel iş modellerin önümüzdeki beş yıl içinde ortadan kalkacağı öngörülmektedir. Dijitalleşme meslekler için opsiyon değil, yaşamsal bir fonksiyondur.  Gelişen teknolojinin, meslekleri dijital bir dönüşüme doğru sürüklemesi ise kaçınılmazdır.  Dijital dönüşüm meslekleri icra edenler için ise, yalnızca teknolojiyi kullanma gerekliliğini ifade etmez.  Yenilikçi davranabilme ve düşünebilme yeteneği de ister. Bu nedenden dolayı meslekler için dijital dönüşme uygun stratejilerin belirlenmesi, dönüşüm sürecinde başarılı olmanın en önemli unsurudur.

Muhasebe mesleği için teknoloji riski ve fırsatları ortaya çıkarır. 4. sanayi devrimi, yapay zekâ, dijitalleşme ve Maliye Bakanlığının e-uygulamalarının muhasebe mesleğini bugünkü durumdan çok farklı bir duruma getireceği kaçınılmazdır. Kâhin ekonomist olarak tanınan dünyaca ünlü ekonomist Nouriel Roubini, dünyada dördüncü sanayi devrimiyle birlikte birçok mesleğin gerekliliğinin ortadan kalkacağını belirtmiştir. Yine The Economist dergisi önümüzdeki yirmi yıl içinde ‘bilgisayarlaşmanın’ hangi mesleklerin sonunu getireceği yönünde bir çalışma yayımlamıştır. Her iki araştırma sonucuna göre, muhasebe mesleği teknolojik gelişmeler sonucunda gerekliliği ortadan kalkacak meslekler arasında üst sıralarda olacağını düşündürmektedir. Dijitalleşme ve teknolojik gelişmeler tüm meslekleri etkilediği gibi şüphesiz muhasebe mesleğini de etkileyecektir. İleriki yıllarda yapay zekâ, blockchain teknolojisi, 4. sanayi devrimi gibi teknolojik gelişmeler neticesinde yüksek güvenlik ile korunan satış, maliyet, fatura takibi, likidite hesaplama gibi klasik muhasebe işlemlerini kendiliğinden yapan ve kendi kendine öğrenme yeteneğine sahip muhasebe sistemlerinin ortaya çıkması çok uzak değildir. Muhasebe mesleğinin geleceğinde dijitalleşme ve dönüşüm ihtiyacı zorunludur.

Dijital Dönüşüm Devrinde Muhasebeyi Yeniden Tasarlamak

Teknolojik gelişmeler, Sanayi Devrimi'nden bu yana geçen iki yüzyıl boyunca meslekleri sürekli olarak yeniden şekillendirdi, ancak günümüzde otomasyon teknolojilerinin gelişim hızı,  iş dünyasını bozabilecek ölçüde  ve emsalsiz. Bu  dijital dönüşüm, bilgi üretiminde en önemli unsurların başında gelen muhasebe mesleğini değişime zorluyor. Bugünlerde muhasebe mesleğini geleneksel yöntemlerle (kâğıt-kalem kullanarak) icra eden muhasebecileri bulmak neredeyse imkânsızlaştı. Dijital dönüşümün defter tutma, beyanname ve fatura düzenleme gibi muhasebe mesleğinin manuel süreçlerini  ve bu işi yapan muhasebecileri ortadan kaldıracağı ise kesin.

Oxford Üniversitesi'nden Carl Benedikt Frey ve Michael A. Osborne adlı iki araştırmacı, 2013 yılında yayınladıkları ‘İstihdamın Geleceği’ adlı çalışmalarında,   bilgisayar algoritmaları tarafından devralınacak muhtemel meslekleri inceledi. Bu araştırma kapsamında önümüzdeki 10 yıl içinde, muhasebe mesleğinde  dijital sistemlerinin payının  yüzde 95 olacağı düşünülüyor. Açık olan bir şey var ise oda: gelecekte muhasebe mesleğinin içeriğinin ve muhasebe meslek mensuplarının yetkinliklerinin önemli ölçüde değişecek olması.

Özetle, yapay zeka, robotik teknolojiler, bulut sistemleri, blockchain teknolojisi, dördüncü sanayi devriminin getirdiği dijital dönüşüm 21. yüzyılda muhasebe mesleğinin yeniden tasarlanmasını zorunlu kılacak. Çünkü dijitalleşme ile birlikte yüksek güvenlikle korunan satış, maliyet, fatura takibi, likidite hesaplama gibi geleneksel muhasebe işlemlerini kendiliğinden yapan, kendi kendine öğrenme yeteneğine sahip  ve günde 24 saat, yılda 365 gün çalışan ve tek bir hata yapmadan görevlerini yerine getiren muhasebe sistemlerinin ortaya çıkması çok uzak bir ihtimal değil.

Muhasebe meslek mensupları tarafından dijital dönüşüm açısından cevabı en çok merak edilen sorular:  Dijital dönüşüm için muhasebe mesleğinin gerçekten yeniden bir tasarıma ihtiyacı var mı? Şu anki geleneksel muhasebe yöntemleri ile bu dönüşüm gerçekleştirilemez mi?  Muhasebe mesleğini daha yenilikçi olacak şekilde dönüştürmek için köklü bir değişime ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. İhtiyacımız olan ise dönüşüm ve evrimlerin ardındaki itici güç olan tasarımdır.

Dijital dönüşüm, geçmişten kopuşu temsil eder. Muhasebe mesleğinin gelecekteki başarısını sağlamak istiyorsak, tasarım şart. Bu nedenle dijital dönüşümün ihtiyaçlarına ve isteklerine keskin bir şekilde odaklanmak önemli.   Başarılı bir dijital dönüşüm stratejisinin uygulamaya konulması söz konusu olduğunda ise, tasarım düşüncesini benimsemek doğru bir yöntem. Çünkü tasarım düşüncesi, problemleri çözmek için kullanılan ve dijital dönüşüm fırsatlarını keşfetmeyi sağlayan bir anahtardır.

Mali Mühendislik, Muhasebe ve Mühendislik İlişkisi

Muhasebe ve mühendisliğin temelinde, bilgileri toplamak, analiz etmek, çözümler geliştirmek ve sonuç olarak bu çözümleri ve çıktıları karar vericiler için rapor haline getirmek bulunuyor. Her iki bilim dalı da girdi-süreç-çıktı olguları yani sistem yaklaşımıyla hareket ediyor. Günümüzde teknolojideki gelişmelere paralel olarak muhasebe ve mühendislik daha yakın bir ilişki içerisine girmiş durumda. Mühendislik bilimi muhasebe mesleğinin geleneksel ve değişken yapısını kavrayarak, teknolojik gelişmelere entegre edebilmeyi başaracak bir bilim dalıdır.

Mali mühendislik ise muhasebe mesleğini mühendislik temeli ve geleceğin analitik düşünme yeteneği üzerine yeniden tasarlamayı amaçlıyor. Mühendislik bilimi muhasebecilere analitik ve sayısal düşünme, etkin iletişim, problem çözme, dijitalleşmeye uyum, yaratıcılık ve olaylara büyük resimden bakma yeteneği kazandıracaktır. Mühendisliğin muhasebe mesleğine en önemli etkilerinden biri de kuşkusuz bilimsel yönetim yaklaşımıdır. Bilimsel yönetim iş akışlarını analiz eden ve sentezleyen bir teoridir. Bilimsel yönetim sorun ve problemlerde bilimsel tekniklerin uygulanmasıdır.

Muhasebe işlemlerinde geleneksel yöntemler yerine bilimsel yöntemlerin kullanılması verimliliği ve hızı artıracaktır. Mühendislik bir düşünce sistematiği ve matematiksel bir düşünme becerisidir. Mühendislik, endüstri ve teknoloji için yeni düşünceler bulabilir ve bu düşünceleri yönetebilir. Değişim yaratan fikirleri ile insanlığın yaşam koşullarını değiştirebilir. Mühendislik kariyeri günümüzde son derece farklı bir hale geldi. Mühendisler artık tasarım ve inşa etmenin ötesinde; günümüzde yoksulluk, eşitsizlik, felaketten kurtarma veya iklim değişikliği gibi karmaşık sosyal konulara eğiliyorlar. Örneğin; sosyal mühendislik, çevre mühendisliği, değişim mühendisliği ve risk mühendisliği gibi.

Günümüzde muhasebe mesleğinin icrasında zayıf yanlar, güçlü yanlardan fazladır. Hızla gelişen teknolojik ve dijital gelişmeler, zayıflık olarak ifade edilebilen sorunların çözümünde muhasebe mesleğinde değişim ihtiyacını ortaya çıkarıyor. 21. yüzyılda mali mühendis olarak yetişen ya da kendini mühendislik konularında geliştiren muhasebeciler tercih edilecektir; çünkü muhasebe mesleği artık geleneksel çalışma yönteminin dışına çıkarak akıllı teknolojilere doğru yön çevirmiş durumdadır. Mühendislik yetenekleri muhasebecilerin teknolojiyi kullanma ve yönetme yetkinliklerini artıracaktır. Mali mühendislik teknolojik gelişmelere uyum sağlayabilen ve mesleki uygulamalarda teknolojik ürünleri aktif olarak kullanan, kendi alanında uzmanlaşmış, pratik ve teorik bilgilerini, felsefe, matematik ve teknoloji ile birleştiren muhasebeciler yetiştirecektir.

Muhasebe Meslek Mensuplarının Neden Mühendislik Yeteneklerine İhtiyacı Var?

Geleneksel muhasebe mesleği eğitimlerinde matematik ve sayısal dersler azdır. Problem çözme, istatistik, algoritma ve denklem eğitimleri neredeyse hiç verilmiyor. Oysa dijital dönüşüm belirli programlamalar ve algoritmalarla veriyi tasnif ve analiz edip anlamlı hale getirdi ve veri bilimi önem kazandı. Bu nedenle meslek mensuplarının dijital verileri doğru analiz edebilmesi ve yorumlaması için bu becerilerine ihtiyacı var. Muhasebecilerin daha iyi kararlar verebilmeleri için dijital sistemlerin işlevlerini ve çıktılarını izleyebilmeleri ve değiştirebilmeleri için de anlamaları gerekiyor.

Mali Mühendislik Eğitim Modeli

Muhasebe mesleğinde, dijitalleşme ve teknolojik gelişmeler ile birlikte yeni ve farklı kuralları olan birçok dijital sistem ortaya çıkmıştır. Maliye bakanlığının e-defter, defter beyan, interaktif vergi dairesi ve e-arşiv fatura sistemleri buna birkaç örnektir. Muhasebe meslek mensuplarının dijital sistemleri doğru ve etkin kullanabilmeleri için yeni bir eğitim sistemine ihtiyaçları vardır. Bu eğitim sistemi muhasebe meslek mensuplarının dijitalleşmeye uyum sağlayabilmelerine olanak sağlar iken, aynı zamanda dijital sistemleri doğru yorumlayabilmeleri ve eleştirel bir şekilde değerlendirmelerine imkân verecek bir program sunması gerekmektedir. Böylelikle muhasebe meslek mensupları dijital ve teknolojik eğitimlerinin yanı sıra kendilerini felsefe, matematik ve mühendislik gibi analitik, sayısal, sosyal ve eleştirisel becerilerini geliştirecek bir eğitim sürecinden geçmiş olacaktır. Yirmi birinci yüzyılın ekonomik, kültürel ve teknolojik gelişmeleri bu eğitimi ihtiyaç ve zorunluluk haline getirmiştir. Mali mühendislik bölümünün amacı teknolojik ve bilimsel gelişmeleri takip eden, teorik ve pratik bilgilerini, matematik, felsefe ve bilim ile birleştiren, küresel gelişmeleri takip eden, yetkin, üretici, katılımcı, akademik düşünme becerisine sahip, kendi kendine ve hayat boyu öğrenebilen, sorumluluktan kaçmayan, uluslararası alanda üretebilen ve etik değerlere uyan muhasebe meslek mensupları yetiştirmektir.

Bu bölüm muhasebe meslek mensuplarının günümüzün değişen teknolojik şartlarına uyum sağlayabilmesi amacıyla; mali tabloları tasarlayıp, bunları analiz eden, yorumlayan, mali problemleri tanımlayabilen, bu problemlere bilimsel ve matematiksel prensipler çerçevesinde verimli, ekonomik ve standartlara uygun çözümler üretebilen, işletmelerin mali yapısını ve mali geleceğini inşa eden, strateji geliştiren ve uygulayan mali mühendisler yetiştirmek üzere tasarlanmıştır. Mali mühendislik programının amaçlarından biri de muhasebe meslek mensuplarına dijital muhasebe okur yazarlığı kazandırmaktır. Maliye bakanlığının e-uygulamaları kapsamında muhasebe meslek mensupları son yıllarda e-beyanname, e-fatura, e-defter ve hazır beyan sistemleri gibi yeni dijital sistemler öğrenmeye başlamışlardır. Bu noktada muhasebe meslek mensuplarının muhasebe bilgilerini dijital sistemlerde doğru, etkin ve verimli kullanabilmeleri için teknolojik yetkinliğe ulaşmaları gerekmektedir. Mali mühendislik programı muhasebe meslek mensuplarına bu yetkinliği kazandırmayı amaçlamaktadır.

Mali mühendislik bölümünün hedefi kazandığı bilgiyi toplumsal ve mesleki faydaya dönüştürerek, teknoloji ve bilişim sistemlerini üretici bir güç haline getiren, mali tabloları tasarlayan, mali problemleri bilimsel yöntemler ile çözebilen, küresel gelişmeleri takip eden ve kendi alanında uzmanlaşmış mali mühendisler yetiştirmek için sürekli yenilenmek ve gelişmektir.  

Müşavirlikten Mali Mühendisliğe Dönüşüm

Günümüzde muhasebecileri tanımlamak için hâlâ gümrük, trafik, teknik ve emlak müşaviri gibi geniş alanda kullanılan müşavir unvanı kullanılıyor. Oysa dünya yeni bir muhasebe çağına doğru ilerliyor. Geleneksel muhasebe bilgisine ihtiyaç azalıyor. Gelecekte otomasyon sistemlerinin muhasebecilerin rollerini üstleneceği düşüncesi, muhasebe endüstrisinde yoğun şekilde hissediliyor. Dijital teknolojilerle birlikte, muhasebeciler bir bilgi denizinde yüzecekler.

Teknoloji, muhasebe mesleğinde her zamankinden daha hızlı bir şekilde yeni eğilimler yaratıyor. Muhasebecilerin teknolojik gelişmeler karşısında hayatta kalmak için veriye dayalı karar vermelerine yardımcı olacak yetkinliklere sahip olmaları gerekli. Bu dönüşüm muhasebecilerin yetkinliklerini ve görevlerini değiştirdiği gibi unvanlarının da yeniden tanımlanmasını zorunlu hale getiriyor. Çünkü yaklaşan gelecek muhasebecileri işletmeler için müşavirlik unvanı altına sığmayacak kadar önemli bir stratejik konuma yerleştiriyor.

Literatür

Mali mühendislik, "Dijital Çağda Muhasebe Mesleğinin Yeniden Tasarımı: Mali Mühendislik" başlığı ile 17-28 Ekim 2017 tarihlerinde düzenlenen 2. Uluslararası Trakya Muhasebe Finans ve Denetim Sempozyumunda İsmail Tekbaş tarafından Türk ve yabancı literatüre girmesi sağlanmıştır. Bu kapsamda Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC) tarafından 05 Eylül 2018 tarihinde "The Profession of the Digital Age: Accounting Engineering" başlıklı bir makalesi yayımlanmıştır. Aynı başlıklı makalesi Hindistan ICAI, Tayland TFAC-TCMA, Meksika IMCP ve Kanada CPA gibi muhasebe kuruluşları tarafından yayımlanmış olup, Rusya, Litvanya, Hırvatistan, Kolombiya, Endonezya Sriwijaya Üniversitesi, Peru gibi ülkelerde yapılan akademik çalışmalarda atıf yapılmıştır. 2019 yılında yayımlanan "Muhasebenin Dijital Dönüşümü ve Mali Mühendislik" başlıklı kitabı bulunmaktadır. 2018 yılında tamamladığı İstanbul Okan Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İşletme Anabilim Dalı / Muhasebe Ve Denetim Bilim Dalı yüksek lisans programı kapsamında "Dijitalleşmenin muhasebe mesleğine ve meslek mensuplarına etkileri üzerine bir araştırma ve yeni bir kavram önerisi: Mali mühendislik" başlıklı yayımlanmış tezi bulunmaktadır.

Kitaplar

• TEKBAŞ, İ. Muhasebenin digital dönüşümü ve mali mühendislik. İstanbul: Hümanist Kitap Yayıncılık, 2019.

Dış bağlantılar

• https://resource.cdn.icai.org/53539cajournal-jan19-35.pdf
• https://www.econstor.eu/bitstream/10419/207712/1/56-ENT-2019-Gulin-et-al-502-511.pdf
• https://cpaquebec.ca/en/professional-development/expert-advice-and-resources/digital-age/
• http://unpar.ac.id/the-future-of-accounting-and-business-in-the-digital-age/?lang=en
• https://dergipark.org.tr/tr/pub/mbdd/issue/42789/517692
• https://www.thaiaccounting.com/accounting-engineering

Şablon:MühendislikŞablon:Bağlantı bakımı

This article "Mali mühendislik" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Mali mühendislik. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.

📰 Article(s) of the same category(ies)

• Barış Küçükgüler
• Maruf Güneş
• Bilinmeyen Sinemalar Film Festivali
• Birand Tunca
• İsrail'in silah tedarikçisi ülkeler
• GCM Forex
• Stefan Blankertz

---

 Facebook Page

🐤 Twitter Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• Mali mühendislik in English