Türk istismar filmleri listesi
Hollywood film ve dizilerinin Yeşilçam uyarlamaları, ABD'de üretilmiş bazı popüler sinema filmlerinin ve televizyon dizilerinin, özellikle 1970'li ve 1980'li yıllarda yoğun olmak üzere, Türkiye'de Türk oyuncular ve yönetmenler tarafından yapılan yerelleştirilmiş yeni versiyonları için yapılan tanımlamadır. Küçümseyici hattâ alaycı bir tanımlamayla bu tür filmlere "İstismar sineması"nın (Exploitation films) bir alt türü olarak "Turksploitation filmleri" adı takılmıştır[1][2].
Arka plân[değiştir]
Yeni konu ve senaryolara her zaman aç olan sinemanın ilk günlerinden beri uyarlamaya başvurması pek de yadırganacak bir şey değildir. Yıllar içinde binlerce roman, öykü, tiyatro oyunu, masal, çizgi karakterler hattâ dini metinler defalarca sinemaya uyarlanmıştır ve halâ da uyarlanmaya devam etmektedir.
Sinemadaki uyarlamaların bir değişik türü de, bir ülkede belli bir zamanda çekilmiş bir filmin, genelde başka bir ülkede farklı bir ekip tarafından yeniden çekilmesidir. Bu yeniden çekimlerde mekânlar, kişiler ve bir ölçüde konu yerel şartlara ve zamana göre değişikliğe uğratılır. Bu türetilmiş uyarlama filmler genelde yeniden çevrimin yapıldığı ülkenin kendi iç pazarı için üretildikleri için, o ülke halkı tarafından yadırganmıyacak bir forma sokulurlar, yani yerelleştirilirler. Örneğin Akira Kurosawa'nın "Yedi Samuray" (1954) filmi samurayların hüküm sürdüğü Orta Çağ Japonya'sında geçiyorken, bu filmin 1960 tarihli Amerikan uyarlaması olan "Yedi Silahşörler"de (The Magnificent Seven) yönetmen John Sturges, konuyu ve karakterleri 19. yüzyılın Vahşi Batı'sına taşımıştı. Sinema tarihinde bu gibi sayısız örnekler vardır.
Türkiye'de de Yeşilçam sineması duruma ilgisiz kalmamış ve çok sayıda Hollywood filminin uyarlamasını yapmıştır. Bu 'furya' özellikle 1960'lı yıllardan başlayıp 1980'lerin sonuna kadar tüm hızıyla sürmüş, sonra da bu uyarlama filmlerin sayısı giderek azalmıştır. Yeşilçam uyarlamalarının bir kısmı da 'uyarlamanın uyarlaması' şeklinde olmuştur. Örneğin yukarıda bahsedilen "Yedi Silahşörler" filmi, 1964 yılında Tunç Başaran tarafından On Korkusuz Adam adıyla uyarlanmış ve konusu o tarihte güncelliğini koruyan Kıbrıs Olayları'na taşınmıştı. Hattâ aynı yönetmen ertesi yıl On Korkusuz Kadın adıyla filmin başka bir uyarlamasını daha çekmişti[3]. Yeşilçam uyarlamalarının bir kısmı aslına birebir benzerken, bazıları oldukça serbest uyarlamalardır. Bir kısmı da çok absürd bulunan bu tür filmlere "Turksploitation" filmleri adı verilmiş ve "İstismar sineması"nın (Exploitation films) bir alt türü olarak kategorize edilmiştir[2]. Terim Der Spiegel dergisinden kaynaklanmaktadır[1].
Televizyon dizilerinde de durum aynıdır. Örneğin Türkiye'de uzun süre yayınlanan "Tatlı Hayat" adlı dizi aslında ABD yapımı sitcom dizisi "The Jeffersons"ın Türkiye uyarlamasıdır[4]. Özgün dizide rol alanların büyük çoğunluğu siyahi oyunculardan oluşuyorken, haliyle Türk versiyonunda yerelleştirilmişlerdir ve konu İstanbul'a taşınmıştır. "The Jeffersons" da 'siyah-beyaz' ırk çatışması üzerine kurulu espriler, "Tatlı Hayat"ta 'Türk-Yunan' çatışması üzerine oluşturulmuştur (dizide Neco'nun canlandırdığı Yorgo karakteri Rum asıllı bir Türk vatandaşıdır).
Bu maddede ABD filmleri ve televizyon dizilerinden uyarlanmış Türk sinema filmleri listelenmiştir. Arada üç İngiliz bir de Fransız filmi, uluslararası ölçekte oldukları ve iyi birer örnek teşkil ettikleri için listeye alınmışlardır. Bunun dışında diğer ülke sinemalarının Yeşilçam uyarlamaları başka bir maddenin konusu olacaktır. Keza ABD televizyon dizilerinin Türk televizyonlarına uyarlanmış dizi versionlarının listesi de (yukarıdaki "Tatlı Hayat" örneğinde olduğu gibi) başka bir maddenin konusu olacaktır.
Filmler[değiştir]
Tersine bir durum[değiştir]
Yukarıdaki örneklerin tersine olan bir durum da 1969, 1988 ve 1989 yıllarında çevrilmiş 3 Türk filminde gözlemlenmektedir. Bu filmlerin konuları bunlardan yıllar sonra, yani 1990 yılında yapılan bir ABD filmiyle büyük benzerlik gösterir. Zaten senaristleri de aynı olan ve biri diğerinin yeniden çevrimi sayılan Türk filmlerinin konuları hemen hemen aynıdır: Karısıyla arası bozulan ve ondan bir süre ayrı kalmak zorunda kalan üst düzey şirket çalışanı genç adam, patronunun gözüne girebilmek ve bir terfi alabilmek için bir süre karısı rolünü oynayacak bir bar kadınını eve getirir. Değişime uğrayan ve 'namuslu eş' rolünü mükemmel oynayan bu kadın yemeğe davet edilen patronun gözüne girer, adam da terfiyi kapar. 1990 tarihli ABD filminde ise büyük iş görüşmeleri için lüks otele yerleşen iş adamı eşi rolünü oynayacak ve iş görüşmelerinde ona eskortluk edecek bir fahişeyi parayla kiralar. Her üç filmle ilgili literatürde de bu filmlerin senaryolarının uyarlama senaryolar olduklarına dair bir ibare bulunmamaktadır. Senaryolarının özgün oldukları kabul edilen bu filmler şunlardır:
| Türk filminin yılı |
Türk filmi | Türk filminin yönetmeni | Türk filminin oyuncuları | Yabancı filmin yılı |
Yabancı film ve Türkçe adı | Yabancı filmin yönetmeni | Yabancı filmin oyuncuları | Notlar | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1969 | Kaldırım Çiçeği | Nuri O. Ergün | Sadri Alışık, Mine Mutlu, Çolpan İlhan, Renan Fosforoğlu | 1990 | Özel Bir Kadın (Pretty Woman) | Garry Marshall | Richard Gere, Julia Roberts, Ralph Bellamy | Türk filminin Senaristi: Safa Önal, ABD filminin senaristi: J.F. Lawton | |
| 1988 | Evcilik Oyunu | Orhan Elmas | Tarık Tarcan, Ahu Tuğba, Ergun Köknar | 1990 | Özel Bir Kadın (Pretty Woman) | Garry Marshall | Richard Gere, Julia Roberts, Ralph Bellamy | Türk filminin Senaristi: Safa Önal, ABD filminin senaristi: J.F. Lawton | |
| 1989 | Şahane Evlilik | Şahin Gök | Berhan Şimşek, Serpil Çakmaklı, İhsan Devrim | 1990 | Özel Bir Kadın (Pretty Woman) | Garry Marshall | Richard Gere, Julia Roberts, Ralph Bellamy | Türk filminin Senaristi: Safa Önal, ABD filminin senaristi: J.F. Lawton |
Kaynakça[değiştir]
Şablon:Kaynakça/styles.css sayfası içerik yok.
- ↑ 1,0 1,1 "Türkische B-Movies: Süpertrash aus Hüllywood" (Almanca). Der Spiegel. 20 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012.
- ↑ 2,0 2,1 "Turksploitation" (İngilizce). en.wikipedia.org. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012.
- ↑ Göral, Burak (Mart 1995). "Alaturka Uyarlamalar / Kullanılmış Hikâye Avcıları". Sinema dergisi. Cilt Sayı 6. ss. sayfa: 68-70.
- ↑ "Tatli hayat / Storyline" (İngilizce). IMDb. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2012.
- ↑ https://sendika63.org/2019/11/istanbullu-tarzan-toma-valcis-567664/
- ↑ 6,0 6,1 Scognamillo, Giovanni (1988). Türk Sinema Tarihi-II. Metis Yayın. Bilinmeyen parametre
|yazarurl=görmezden gelindi (yardım) - ↑ "Çapkın Kızlar". alkislarlayasiyorum.com. 24 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012.
- ↑ "Altın Çocuk" (İngilizce). mondo-digital.com. 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012.
- ↑ Göral, Burak (Mayıs 1986). "Ediz Hun". Sinema dergisi. s. 86.
- ↑ "Devlerin İntikamı (1967)". radikal.com.tr. 27 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2013.
- ↑ ensonhaber.com - Hollywood kopyası Türk filmleri
- ↑ MOTÖR - Kopya Kültürü ve Popüler Türk Sineması belgesel
- Sinema dergisi, Mart 1995 tarihli 6. sayısındaki Burak Göral yazısı (68-70. sayfalar)
- IMDb'nin ilgili sayfaları.
- Sinematürk sitesindeki ilgili sayfalar.
- Milliyet gazetesi arşivinde ilgili sayfalar.
Dış bağlantılar[değiştir]
This article "Türk istismar filmleri listesi" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Türk istismar filmleri listesi. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
