Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi
Modül:Infobox/styles.css sayfası içerik yok.
| Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi | |
|---|---|
| Dosya:Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi logo.png | |
| Kısaltma | HEDEP (resmî) HDP (gayriresmî)Şablon:Category handler[kaynak belirtilmeli] |
| Eş Genel Başkanlar | Tülay Hatimoğulları Oruç Tuncer Bakırhan |
| Slogan(lar) | Buradayız, birlikte değiştireceğiz.[1] |
| Kuruluş tarihi | 25 Şablon:MONTHNAME 2012) (Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi olarak) 15 Şablon:MONTHNAME 2023) (Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi olarak) |
| Önceli |
|
| Merkez | Çankaya, Ankara |
| Gazete(ler) | Yeşil Sol Gündem[2] |
| Gençlik kolu | Yeşil Sol Gençler |
| Üyelik (2023) |  3.052[3] |
| İdeoloji | |
| Siyasi pozisyon | Merkez sol ve sol |
| Ulusal üyelik | Emek ve Özgürlük İttifakı Halkların Demokratik Kongresi |
| Uluslararası üyelik | Avrupa Yeşiller Partisi[5] |
| Resmî renkler | Şablon:Lejant/biçim.css sayfası içerik yok. Şablon:Lejant/biçim.css sayfası içerik yok. Şablon:Lejant/biçim.css sayfası içerik yok. Yeşil, mor ve turuncu |
| TBMM | 57 / 600 |
| İnternet sitesi | |
[http://www.yesilsolparti.org/
| |
| Şablon:Bayrakülke/çekirdek | |
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi, resmî kısaltmasıyla HEDEP, veya eskiden bilinen adıyla Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi; 25 Kasım 2012 tarihinde Eşitlik ve Demokrasi Partisi ile Yeşiller Partisinin birleşmesiyle kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Eş genel başkanları Tülay Hatimoğulları Oruç ve Tuncer Bakırhan'dır. Parti, kendini yeşil siyaset üzerine kurulu ve "sol özgürlükçü" fikirleri ağırlıkla benimseyen bir siyasi parti olarak tanımlamaktadır.[4] Simgesi bilge ağacı, güneş ve insan biçiminden oluşmaktadır.[6][7]
Tarihçe[değiştir]
Türkiye'de çevreci hareketlerin doğuşu[değiştir]
Türkiye'de, 1970'li yıllarda dünyadaki benzer örnekleri gibi, güncel çevre sorunlarına tepki olarak çevreci hareketler oluşmuştur. Ancak 1980'li yıllara kadar bu hareketler sivil toplum düşüncesi merkezinde cemiyet, dernek veya vakıf gibi örgütlenmeler şeklinde ortaya çıkmıştır. Ülkede ilk olarak 1987 yılında Yeşil Barış Çevre Derneği ve Türkiye Hava Kirliliğiyle Savaş Derneği girişiminde siyasal parti kurma çalışmaları yapılmış ve 6 Haziran 1988 tarihinde genel başkanlığını Celal Ertuğ'un yaptığı ilk Yeşiller Partisi kurulmuştur.[8] Bu ilk parti deneyimi özellikle liberal ve sol kanatlar arasında sık sık yaşanan çekişmeye sahne olmuş ve 1994 yılında Anayasa Mahkemesi'nin partinin Anayasa’da öngörülen genel teşkilatlanma ve faaliyet barajını aşamadıkları gerekçesiyle verdiği karar ile son bulmuştur.[9][10]
Partinin kapatılmasını takip eden dönemde Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) gibi yeni sol anlayışla kurulan partiler içerisinde yer alan çeşitli yeşil sosyal hareketler ve siyasi gruplar 2002’de Yeniden Yeşiller Girişimi çağrısıyla bir araya gelmiştir. 2008 yılına kadar Türkiye Yeşilleri veya Yeşiller Türkiye Koordinasyonu adı altında faaliyet gösteren bu hareket aynı yılın 30 Haziran'ında Türkiye'nin ikinci Yeşiller Partisi'nin kuruluşunu gerçekleştirmiştir. Bilge Contepe ve Ümit Şahin yeniden kurulan Yeşiller Partisi'nin eş sözcüleri seçilmişlerdir. 2007 yılında gerçekleşen genel seçimlere partiden Bilge Contepe ve Neriman Gül Eren bağımsız olarak katılmış ancak başarılı olamamıştır.Şablon:Category handler[kaynak belirtilmeli]
YSGP'nin kuruluşu ve HDP'ye katılım[değiştir]
İkinci yeşil siyaset deneyimi de karşılaşılan örgütsel sorunlar karşısında uzun ömürlü olamamıştır. Parti 25 Kasım 2012 tarihinde bağımsız bireylerin de dâhil olduğu bir süreç sonunda 2010 yılında ÖDP'den ayrılan Özgürlükçü Sol Hareket kanadının ve eski Sosyaldemokrat Halk Partisi (SHP) üyelerinin kurduğu ve genel başkanlığını Ferdan Ergut'un yaptığı Eşitlik ve Demokrasi Partisi (EDP) ile birleşme kararı alarak Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (YSGP) ismini almıştır.[11] YSGP'nin ilk eş sözcüleri Sevil Turan ve Arif Ali Cangı olmuştur.[12]
Kürt sorununa barışçı ve şiddetsiz çözüm öneren, daha önce 2011 genel seçimlerinde Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) öncülüğünde kurulan Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku'nu destekleyen ve Halkların Demokratik Kongresi'nin (HDK) kuruluşunda yer alan yeşiller hareketi 2012 yılında çeşitli toplumsal örgütlerin bir araya gelerek bir ittifak partisi olarak kurduğu Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) bir bileşeni olmuştur. Dolayısıyla 2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde Selahattin Demirtaş'ı ve Haziran 2015 genel seçimlerinde HDP'yi desteklemişlerdir.[13]
HDP ile nasıl bir ilişki kurulacağı parti içinde ayrılıklara sebebiyet vermiştir. 2 Nisan 2016 tarihinde gerçekleşen ve partinin resmî kısaltmasının "Yeşil Sol Parti" olarak değiştirildiği kongrenin ardından yeşillerin, yeşil feministlerin ve özgürlükçü sosyalistlerin oluşturduğu Yeşil Siyaset Platformu partiden ayrılmıştır.[14][15] Ayrılığın ardından çalışmalarına devam eden bu platform 2020 yılında üçüncü Yeşiller Partisi'nin kuruluşunu gerçekleştirmiştir.[16]
2023 genel seçimleri[değiştir]
Yeşil Siyaset Platformu ile yaşanan ayrılığa rağmen YSGP, HDP'nin bileşeni olarak siyaset yapmaya devam etmiş ve bu süreçte gerçekleşen seçimlerde HDP ile birlikte hareket etmiştir. HDP'nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılma ihtimalinin gündeme geldiği dönemde ilk olarak 16 Ekim 2022 tarihinde gerçekleşen kongrede parti logosu değiştirilmiştir.[17] Daha sonra 14 Mart 2023'te Selahattin Demirtaş, HDP'nin kapatılması durumunda 2023 genel seçimlerinde HDP'li milletvekili adaylarının Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listelerinden gireceğini belirtmiştir.[18]
24 Mart 2023 tarihinde alınan karar üzerine Halkların Demokratik Partisi (HDP), Emekçi Hareket Partisi (EHP) ve Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP) 2023 genel seçimlerine Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listelerinden girme kararı aldı.[19] Daha sonra 6 Nisan 2023 tarihinde Emek Partisi (EMEP) de genel seçimlere Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listelerinden girme kararı aldı.[20]
Parti seçimlerde %8.82 oy oranıyla 4.803.774 oy almış ve 24 siyasi parti arasında 5. parti olmuştur. Bu sonuçlarla Yeşil Sol Parti 28. dönemde 61 milletvekili çıkarmaya hak kazanmıştır.[21]
4. Olağanüstü Kongre[değiştir]
Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi 15 Ekim 2023 tarihinde düzenlediği 4. Olağanüstü Kongre'sinde adını Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP) olarak değiştirdi ve eş genel başkanlıklara Tülay Hatimoğulları ve Tuncer Bakırhan seçildiler.[22]
Eş sözcüler[değiştir]
| # | Adı | Görev başlangıcı | Görev bitişi |
|---|---|---|---|
| 1 | Sevil Turan - Arif Ali Cangı | 25 Kasım 2012[12] | 30 Kasım 2012 |
| 2 | Sevil Turan - Naci Sönmez | 30 Kasım 2012[23] | 2 Nisan 2016 |
| 3 | Eylem Tuncaelli - Naci Sönmez | 2 Nisan 2016[14] | 1 Aralık 2018 |
| 4 | Eylem Tuncaelli - Sinan Tutal | 1 Aralık 2018[24] | 22-23 Mayıs 2021 |
| 5 | Ayşe Erdem - İbrahim Akın | 22-23 Mayıs 2021[25] | 16 Ekim 2022 |
| 6 | Çiğdem Kılıçgün Uçar - İbrahim Akın | 16 Ekim 2022[26] | 15 Ekim 2023 |
| 7 | Tülay Hatimoğulları - Tuncer Bakırhan | 15 Ekim 2023[27] |
Milletvekilleri[değiştir]
Seçimler[değiştir]
Genel seçimler[değiştir]
| Seçim | Genel Başkan(lar) | Oy | Sandalye | Meclis | Sıra | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| # | % | ± | # | ± | ||||
| 2023 |  Çiğdem Kılıçgün Uçar & İbrahim Akın |
4.803.922 | Şablon:Yüzde çubuğu | — | 61 / 600 |
— | Muhalefet | 5. |
Kaynakça[değiştir]
Şablon:Kaynakça/styles.css sayfası içerik yok.
- ↑ "Seçim: Yeşil Sol Parti'nin bildirgesinde neler var?". BBC News Türkçe. 30 Mart 2023. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2023.
- ↑ [1] 18 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. http://www.yesilsolparti.com/ 28 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ↑ "Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı". 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 "Programatik Metin". yesilsolparti.org. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ↑ "europeangreens.eu". 10 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2014.
- ↑ "Tüzük". Yeşil Sol Parti. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023.
- ↑ "YEŞİL SOL PARTİ KURUMSAL KİMLİK KILAVUZU" (PDF). 8 Ekim 2022. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023.
- ↑ Üste, Rabia Bahar (1 Aralık 2015). "DOĞANIN SİYASET PARADİGMASI: YEŞİL SİYASET". Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 7 (2): 38-54. ISSN 1309-8012. 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2023.
- ↑ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
- ↑ Duru, Bülent (26 Şubat 2014). "Türkiye'de Çevrenin Siyasallaşması:Yeşiller Partisi Deneyimi". Mülkiye Dergisi. 26 (236): 179-199. ISSN 1305-9971. 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2023.
- ↑ "Basın YGSP'nin kuruluşunu nasıl gördü". 26 Kasım 2012. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ↑ 12,0 12,1 "Yeni Siyasetin adı kondu: Yeşiller ve Sol Gelecek". 2 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023.
- ↑ "10 Şubat 2015 YSGP basın açıklaması". 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2015.
- ↑ 14,0 14,1 Şarkı, Fırat (3 Nisan 2016). "Partimizin 2. Olağan Konferans/Kongere'si Ankara'da Gerçekleştirildi". Yeşil Sol Parti. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023.
- ↑ "Yeşil Siyaset Platformu, YSGP'den ayrıldı - Yeşil Gazete". 27 Nisan 2016. 26 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2023.
- ↑ "Türkiye'de Yeşiller Partisi kuruldu, partinin ilkeleri ve hedefleri neler?". BBC News Türkçe. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2023.
- ↑ Şen, Dilek (18 Ekim 2022). "Yeşil Sol Parti'nin logosu değişti | Parti Eş Sözcüsü İbrahim Akın: "Kapatılırsa, HDP seçeneksiz değil"". Medyascope. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023.
- ↑ "Yeşil Sol Parti, HDP'nin parti üzerinden seçime girme ihtimaline nasıl bakıyor?". BBC News Türkçe. 14 Mart 2023. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2023.
- ↑ "Emek ve Özgürlük İttifakı'nda tam uzlaşı sağlandı". 24 Mart 2023. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2023.
- ↑ "YSK'dan EMEP açıklaması". www.sozcu.com.tr. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023.
- ↑ "Seçim Sonuçları - 2023 Cumhurbaşkanlığı Seçim Sonucu Ve Oy Oranları". www.sabah.com.tr. 7 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ↑ "HEDEP: Yeşil Sol Parti adını değiştirdi, partinin eş başkanları Tülay Hatimoğulları Oruç ve Tuncer Bakırhan". BBC News Türkçe. 15 Ekim 2023. 17 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2023.
- ↑ "Yeşiller ve Sol'un yeni eşsözcüleri Sevil Turan ve Naci Sönmez - Yeşil Gazete". 1 Aralık 2013. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023.
- ↑ @YesillerSol (1 Aralık 2018). "Yeşil Sol Parti 2. Olağan Büyük Kongresi Toplandı. Yapılan Eş Sözcü ve MYK seçimleri sonucunda Eylem Tuncaelli ve Sinan Tutal gelecek dönem partinin sözcülüğüne seçildi" (Tweet) – Twitter vasıtasıyla.
- ↑ "Yeşil Sol Parti 3. Olağan konferansını yaptı". 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023.
- ↑ "Yeşil Sol Parti olağanüstü kongresi: Birlikte kazanacağız". 16 Ekim 2022. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023.
- ↑ "YSP'nin yeni ismi HEDEP oldu: Yeni eş genel başkanlar Tülay Hatimoğulları Oruç ve Tuncer Bakırhan". birgun.net. 15 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023.
Dış bağlantılar[değiştir]
- Resmî site
- Twitter'da Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi
- Facebook'ta Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi
- Instagram'da Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi
- YouTube'da Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi
Lua hatası 1005 satırında Modül:Otorite_kontrolü: attempt to index field 'wikibase' (a nil value).
This article "Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
|
This page exists already on Wikipedia. |
Read or create/edit this page in another language[değiştir]
- Webarşiv şablonu wayback bağlantıları
- Vikiveri ögesinde resmî site verisi tanımlı olmayan sayfalar
- Yeşil siyaset partileri
- Türkiye'deki etkin siyasi partiler
- 2012'de kurulan siyasi partiler
- 2012'de Türkiye'de kurulan oluşumlar
- Halkların Demokratik Kongresi
- Emek ve Özgürlük İttifakı
- Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi
